Διακεκριμένοι επιστήμονες από την Ευρώπη και άλλες χώρες συμμετείχαν στο Διεθνές Συνέδριο για τη «Διατήρηση – Προστασία του Όρνιου στην Κύπρο»1, που διοργάνωσε ο Πτηνολογικός Σύνδεσμος Κύπρου στα πλαίσια του Έργου «ΓΥΠΑΣ»2 για την προστασία και ενίσχυση του μεγαλύτερου πτηνού της Κυπριακής φύσης.
Το Συνέδριο πραγματοποιήθηκε στις 6-8 Μαρτίου 2013 στο ξενοδοχείο Elias Beach Hotel στη Λεμεσό και παρευρέθηκαν 12 επιστήμονες από το εξωτερικό, ειδικευμένοι σε θέματα διαχείρισης του Γύπα, όπου παρείχαν τις εξειδικευμένες γνώσεις τους σε θέματα προστασίας και ενίσχυσης του πληθυσμού, επανεισαγωγής του είδους, βέλτιστες πρακτικές, παρακολούθησης και απογραφής κ.ά. Οι επιστήμονες αυτοί συνέβαλαν στον καθορισμό ενός σχεδίου δράσης καθώς και του πρωτοκόλλου για την προστασία του Γύπα στην Κύπρο.
Το έργο «ΓΥΠΑΣ», που έχει διάρκεια 2 έτη (Σεπτέμβριος 2011 – Αύγουστος 2013), αποσκοπεί στην ενίσχυση του πληθυσμού του Γύπα στην Κύπρο με πουλιά από την Κρήτη, έτσι ώστε ο πληθυσμός του να ανακάμψει3. Σήμερα έχουν μείνει μόνο 10-11 Γύπες σε ελεύθερη κατάσταση στην Κύπρο. Πέρα από την εισαγωγή πουλιών από την Κρήτη (20-30 άτομα), το έργο «ΓΥΠΑΣ» στοχεύει στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των πολιτών, έτσι ώστε να βοηθήσει στην προστασία του μεγαλύτερου πτηνού της Κύπρου, ενώ παράλληλα γίνονται διάφορα έργα υποδομής που θα βοηθήσουν στην προστασία του Γύπα, όπως η δημιουργία κλωβών για τον εγκλιματισμό των πουλιών και ταϊστρών για την τροφοδοσία τους.
Το έργο «ΓΥΠΑΣ» (www.gypas.org), συγχρηματοδοτείται κατά 80% από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΤΠΑ) και κατά 20% από Εθνικούς Πόρους της Ελλάδας και της Κύπρου στο πλαίσιο του Προγράμματος Διασυνοριακής Συνεργασίας «Ελλάδα Κύπρος 2007-2013». Εταίροι του έργου στην Κύπρο είναι η Υπηρεσία Θήρας και Πανίδας (Ταμείο Θήρας), ο Πτηνολογικός Σύνδεσμος Κύπρου και το Τμήμα Δασών, ενώ στην Κρήτη το Πανεπιστήμιο Κρήτης – Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης (ΜΦΙΚ) και ο Δήμος Γόρτυνας. Το Συνέδριο για τη «Διατήρηση – Προστασία του Όρνιου στην Κύπρο» παρακολούθησαν πλέον των 70 επιστημόνων και υπαλλήλων κρατικών φορέων της Κύπρου. Οι κύριες ενότητες του Συνεδρίου ήταν οι ακόλουθες:
- Πληθυσμοί Γυπών και Τεχνικές Καταμέτρησης.
- Βέλτιστες Πρακτικές Εμπλουτισμού και Επανεισαγωγής.
- Κύριες Απειλές και Μέτρα Διαχείρισης των Γυπών.
- Στρογγυλό Τραπέζι για τις Κατευθυντήριες Οδηγίες και το Κυπριακό Πρόγραμμα Εμπλουτισμού του Γύπα.
Κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου τονίστηκε από πολλούς ομιλητές ότι κύριες απειλές για το είδος – σε όλη τη ζώνη εξάπλωσής του – είναι η χρήση δηλητηριασμένων δολωμάτων, η ηλεκτροπληξία, οι ανεμογεννήτριες και η διαθεσιμότητα τροφής. Τα δηλητηριασμένα δολώματα αποτελούν ίσως τη σημαντικότερη απειλή για τους Γύπες στη Μεσόγειο.
Στο Συνέδριο συμμετείχαν από το Πανεπιστήμιο Κρήτης – ΜΦΙΚ ο Δρ. Σταύρος Ξηρουχάκης, που πραγματοποίησε εισήγηση με θέμα: «Οι Γύπες της Κρήτης: Προγράμματα διατήρησης και προστασίας των Γυπών», και ο Δρ. Μιχάλης Προμπονάς. Την τελευταία ημέρα του Συνεδρίου, Παρασκευή 8 Μαρτίου 2013, πραγματοποιήθηκε εκδρομή σε περιοχές του έργου ΓΥΠΑΣ, με επίσκεψη σε περιοχές που εμφανίζεται το είδος (Επισκοπή) και στα έργα υποδομών που έχουν ήδη κατασκευαστεί στον Άγιο Ιωάννη Πάφου και στο Λιμνάτη. Σύντομα αναμένεται να εκδοθούν τα συμπεράσματα του Συνεδρίου και τα Πρακτικά των εισηγήσεων.
Σημειώσεις: (1) Ο Γύπας ο Πυρόχρους (Gyps fulvus) ή αλλιώς Όρνιο, είναι το μεγαλύτερο σε μέγεθος πουλί της Κύπρου, με φτέρωμα ανοικτό καφέ και μαύρα άκρα φτερούγας και ουράς, ενώ το κεφάλι και ο λαιμός του είναι καλυμμένα με λευκό χνούδι. Έχει άνοιγμα φτερούγων γύρω στα 2,5 μέτρα.
(2) Έργο «Ενδυνάμωση του Κυπριακού πληθυσμού του Γύπα (Gyps fulvus) με άτομα από την Κρήτη (Ελλάδα)»: Το έργο με ακρωνύμιο «ΓΥΠΑΣ» έχει ως στόχο την ενίσχυση του εξαιρετικά μειωμένου πληθυσμού του Γύπα της Κύπρου με πουλιά από την Κρήτη. Διενεργείται στο πλαίσιο του Προγράμματος Διασυνοριακής Συνεργασίας «Ελλάδα – Κύπρος 2007-2013», και συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (Ε.Τ.Π.Α.) της Ε.Ε. και από εθνικούς πόρους των δύο χωρών. Ιστοσελίδα έργου: www.gypas.org
(3) Σύμφωνα με ιστορικές αναφορές, ο Γύπας αποτελούσε κοινό είδος της Κυπριακής πτηνοπανίδας και είχε μεγάλο πληθυσμό. Ωστόσο, ο πληθυσμός του είδους άρχισε να μειώνεται από το 1950, κυρίως λόγω της εντατικοποίησης της γεωργίας και κτηνοτροφίας, της χρήσης δηλητηριασμένων δολωμάτων και της λαθροθηρίας. Σήμερα αριθμεί γύρω στα 10 άτομα. Με βάση τον σημερινό πληθυσμό του, χωρίς καθοριστικά μέτρα προστασίας και ενίσχυσης του πληθυσμού του, ο Γύπας στη Κύπρο είναι καταδικασμένος σε εξαφάνιση.
|